Giá FOB Là Gì? Cách Tính Giá FOB Chi Tiết, Dễ Hiểu Nhất Cho Người Mới

Trong hoạt động xuất nhập khẩu, việc xác định giá hàng hóa theo các điều kiện thương mại quốc tế (Incoterms) là yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí, trách nhiệm và rủi ro giữa bên mua và bên bán. Trong số đó, FOB là một trong những điều kiện được sử dụng phổ biến nhất, đặc biệt trong các giao dịch hàng đường biển.

Vậy giá FOB là gì, giá FOB bao gồm những khoản mục nào và cách tính giá FOB ra sao? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ khái niệm FOB, điểm khác biệt với các điều kiện khác như CIF, đồng thời hướng dẫn chi tiết cách tính giá FOB theo thực tế giao dịch doanh nghiệp.

>>>> Xem thêm: Điều Kiện FOB Incoterms 2020 - Vận Dụng Trong Thực Tế

1. FOB là gì?

FOB là viết tắt của cụm từ Free On Board, có nghĩa là Giao hàng lên tàu. Đây là một điều kiện giao hàng trong bộ quy tắc Incoterms (phiên bản 2020 đang được sử dụng phổ biến).

Theo điều kiện FOB, người bán có trách nhiệm giao hàng lên con tàu do người mua chỉ định tại cảng xếp hàng (port of shipment). Khi hàng đã nằm an toàn trên boong tàu, mọi chi phí và rủi ro được chuyển giao từ người bán sang người mua.

Nói cách khác:

Người bán chịu trách nhiệm toàn bộ chi phí nội địa (vận chuyển nội địa, thủ tục hải quan xuất khẩu, bốc hàng lên tàu).

Người mua chịu trách nhiệm kể từ khi hàng nằm trên tàu (vận tải quốc tế, bảo hiểm, dỡ hàng, thuế nhập khẩu…).

Ví dụ: Công ty A (Việt Nam) bán cà phê cho Công ty B (Đức) theo điều kiện FOB Cảng Cát Lái. A sẽ vận chuyển cà phê từ kho ra cảng, làm thủ tục xuất khẩu, thuê dịch vụ bốc hàng lên tàu. Khi hàng đã nằm trên tàu do B chỉ định, mọi chi phí vận chuyển từ Việt Nam sang Đức, bảo hiểm, thuế nhập khẩu sẽ do B chịu.

2. Nghĩa vụ của người bán và người mua trong điều kiện FOB

Để hiểu rõ hơn FOB, cần nắm được ranh giới nghĩa vụ, chi phí và rủi ro giữa hai bên.

Đây là lý do FOB được nhiều doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam ưa chuộng: người bán chỉ chịu trách nhiệm đến khi hàng lên tàu, không cần phải lo toàn bộ vận chuyển quốc tế.

3. FOB khác gì so với CIF?

Trong thực tế, khi bàn về FOB, người ta thường so sánh với CIF (Cost, Insurance and Freight) vì đây là hai điều kiện phổ biến nhất trong Incoterms.

Tóm lại, FOB phù hợp với người bán muốn giao hàng tại cảng, tránh rủi ro vận tải quốc tế. CIF phù hợp với người mua muốn gói dịch vụ vận chuyển, không cần tự thuê tàu.

4. Giá FOB là gì?

Giá FOB là giá hàng hóa tại cảng xếp hàng, đã bao gồm toàn bộ chi phí nội địa để đưa hàng lên tàu, nhưng chưa bao gồm chi phí vận tải quốc tế và bảo hiểm.

Công thức tổng quát:

Giá FOB = Giá Ex-works + Chi phí nội địa + Chi phí làm thủ tục xuất khẩu + Chi phí bốc xếp

Trong đó:

Giá Ex-works (EXW): Giá tại kho người bán (chưa có chi phí vận chuyển ra cảng).

Chi phí nội địa: Bao gồm vận chuyển từ kho đến cảng, bốc dỡ tại bãi, phí nâng hạ container.

Chi phí làm thủ tục xuất khẩu: Phí hải quan, phí chứng từ, lệ phí cấp C/O (nếu có).

Chi phí bốc xếp: Phí nâng container lên tàu, phí cầu bến.

Ví dụ minh họa:

Giả sử bạn xuất khẩu 1 lô hàng thủy sản với các khoản chi phí như sau:

Giá EXW: 100.000 USD

Vận chuyển nội địa: 1.500 USD

Thủ tục xuất khẩu: 500 USD

Bốc xếp lên tàu: 1.000 USD

Khi đó:

Giá FOB = 100.000 + 1.500 + 500 + 1.000 = 103.000 USD

Đây là giá mà người mua sẽ thanh toán cho người bán khi hai bên giao hàng theo điều kiện FOB.

5. Cách tính giá FOB chi tiết từng bước

Để dễ áp dụng trong thực tế, bạn có thể tính giá FOB theo 5 bước sau:

Bước 1: Xác định giá xuất xưởng (EXW)

Là giá hàng hóa tại kho hoặc xưởng sản xuất của người bán. Đây là giá cơ sở để tính các khoản phí tiếp theo.

Bước 2: Tính chi phí vận chuyển nội địa ra cảng

Bao gồm phí xe container, phí cầu đường, bốc dỡ tại cảng, phí lưu bãi tạm thời (nếu có).

Bước 3: Tính chi phí làm thủ tục xuất khẩu

Gồm phí hải quan, phí khai báo VNACCS, phí chứng từ, phí xin C/O, kiểm dịch (nếu áp dụng).

Bước 4: Tính chi phí bốc hàng lên tàu

Chi phí nâng container lên tàu hoặc bốc xếp hàng rời.

Bước 5: Cộng tất cả để ra giá FOB

Cộng toàn bộ các chi phí trên để ra giá FOB cuối cùng.

FOB = EXW + Vận chuyển nội địa + Xuất khẩu + Bốc xếp

Khi báo giá cho khách quốc tế, người bán nên tách rõ các khoản chi phí để tránh nhầm lẫn với giá CIF.

6. Khi nào nên áp dụng điều kiện FOB?

Điều kiện FOB rất phổ biến trong giao dịch hàng hóa đường biển, nhưng không phải lúc nào cũng phù hợp. Doanh nghiệp nên áp dụng FOB khi:

• Người mua có khả năng tự thuê tàu hoặc có forwarder quốc tế đáng tin cậy.
• Người bán muốn giảm thiểu rủi ro sau khi hàng lên tàu.
• Giao hàng tại cảng biển truyền thống, không áp dụng cho vận tải container theo Incoterms mới (Incoterms 2020 khuyến nghị dùng FCA cho container, nhưng FOB vẫn được sử dụng rộng rãi trong thực tế).

Đối với doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam, FOB được ưa chuộng vì người mua thường là đối tác nước ngoài lớn, chủ động thuê tàu, còn người bán chỉ cần lo phần nội địa.

7. Những lưu ý khi tính giá FOB

Để tránh sai sót và rủi ro, khi tính giá FOB bạn cần lưu ý:

• Kiểm tra kỹ các khoản phí nội địa. Một số phí như nâng hạ, vệ sinh container, phí THC có thể do hãng tàu thu, cần rõ ràng ai chịu.
• Phân định trách nhiệm bốc xếp. Theo Incoterms 2020, người bán phải chịu chi phí bốc hàng lên tàu.
• Đảm bảo hàng hóa được giao đúng thời hạn. Nếu hàng giao trễ khiến tàu phải chờ hoặc bỏ chuyến, người bán có thể bị phát sinh phí lớn.
• Ghi rõ trong hợp đồng thương mại. Cần ghi cụ thể “FOB + tên cảng xếp hàng” (ví dụ: FOB Cát Lái Port, Ho Chi Minh City, Vietnam).

FOB là một trong những điều kiện thương mại quốc tế được sử dụng nhiều nhất trong các giao dịch hàng hóa đường biển. Việc hiểu đúng FOB là gì, nắm rõ nghĩa vụ giữa người bán và người mua và biết cách tính giá FOB chuẩn xác sẽ giúp doanh nghiệp chủ động hơn trong đàm phán, kiểm soát chi phí và hạn chế rủi ro.

Đặc biệt với doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam, FOB mang lại nhiều lợi thế về kiểm soát chi phí nội địa, giảm trách nhiệm vận tải quốc tế, và phù hợp với thói quen giao dịch của nhiều đối tác nước ngoài.

Khi đã hiểu rõ cách tính giá FOB, bạn sẽ dễ dàng so sánh với các điều kiện khác như CIF, CFR để lựa chọn phương án tối ưu nhất cho doanh nghiệp mình.

Xuất nhập khẩu Lê Ánh không chỉ là đơn vị đào tạo khóa học xuất nhập khẩu thực tế cho người mới bắt đầu, trung tâm tập trung đào tạo chuyên sâu giúp học viên nâng cao chuyên môn ở từng vị trí công việc cụ thể thông qua các khóa học chuyên sâu như: 

+ Khóa học Thanh toán Quốc tế Chuyên sâu

+ Khóa học Xuất nhập khẩu Thực tế dành cho Doanh nghiệp (Inhouse)

+ Khóa học Mua hàng Quốc tế Thực chiến

+ Khóa Học Sale Xuất Khẩu Chuyên Sâu - Nghệ Thuật Bán Hàng Quốc Tế

+ Khóa Học Báo Cáo Quyết Toán Hải Quan Chuyên Sâu

+ Khóa học Khai báo Hải quan Chuyên sâu

+ Khóa học chứng từ Xuất nhập khẩu & Logistics chuyên sâu

+ Khóa học Chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O)

+ Khóa học Khởi nghiệp Kinh doanh Xuất nhập khẩu

Hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn chi tiết về các khóa học xuất nhập khẩu tại TPHCM, Hà Nội và học online: 0904.84.8855

Ngoài các khóa học xuất nhập khẩu - logistics chất lượng thì trung tâm Lê Ánh còn cung cấp các khóa học kế toán online - offline, khóa học hành chính nhân sự chuyên nghiệp chất lượng tốt nhất hiện nay.

Thực hiện bởi: XUẤT NHẬP KHẨU LÊ ÁNH - TRUNG TÂM ĐÀO TẠO XUẤT NHẬP KHẨU THỰC TẾ SỐ 1 VIỆT NAM