Phân tích chuyên sâu về Vận đơn theo lệnh (To order Bill of Lading)

Vận đơn theo lệnh - To order Bill of Lading hay còn gọi vận đơn ký hậu.

Vận đơn theo lệnh "To order B/L" là vận đơn mà hàng hoá ghi trong vận đơn đó sẽ được giao theo lệnh của một người nào đó bằng cách ký hậu lên mặt sau của vận đơn.

Để hiểu rõ hơn về Vận đơn, bạn có thể tham khảo bài viết: Tổng quan về Vận đơn - Bill of lading (B/L)

1.To order of consignee (Vận đơn theo lệnh của người nhận hàng)

Các thông tin cần lưu ý trên vận đơn theo lệnh của người nhận hàng:

- Hàng sẽ được giao theo lệnh của người nhận hàng;

- Ở mục"Consignee" trên vận đơn sẽ ghi:

"To order of [ghi rõ tên, địa chỉ và số điện thoại/fax của consignee]".

- Loại B/L này dùng trong trường hợp Cty XK A ở VN bán hàng cho NK B ở Singapore, B lại bán lại cho một công ty C trong nước Singapore. B muốn C nhận hàng trực tiếp ở cảng. Khi hàng đến, C sẽ là người trực tiếp lấy hàng ở cảng (còn B là người được ghi ở mục Notify party). Muốn lấy hàng, C phải được B ký hậu lên vận đơn lên mặt sau của vận đơn thì C mới lên hãng tàu nhận D/O lấy hàng được. (thường là C phải thanh toán tiền hàng cho B rồi B sẽ ký hậu chuyển nhượng lại B/L này). Ngay từ đầu, khi gửi S/I cho A, B sẽ phải yêu cầu A ghi ở ô consignee theo cách như vậy.

- B có thể ký hậu cho C theo 03 cách và/hoặc 02 kiểu như sau:

03 cách ký hậu

Một là, B đóng dấu ký tên vào mặt sau và ghi dòng chữ “Deliver to C” thì chỉ có C mới lên hãng tàu nhận D/O lấy hàng được. Sau khi ký hậu như vậy thì vận đơn này trở thành vận đơn đích danh và C là người hưởng lợi cuối cùng, C không thể chuyển nhượng bằng cách ký hậu tiếp nữa. Kiểu này gọi là Ký hậu Đích danh.

Hoặc, giả sử vì một lý do nào đó mà C huỷ hợp đồng với B, lúc này B sẽ ghi “Deliver to myself”. Lúc này B sẽ là người đi lấy hàng. Kiểu ký hậu này gọi là cũng là kích hậu đích danh, tức là đích danh người ký hậu.

Hai là, B ghi vào mặt sau chữ “Deliver to order of C - Giao hàng theo lệnh của C” thì C có thể lại tiếp tục được chuyển nhượng vận đơn cho người tiếp theo bẳng cách ký hậu thêm một lần nữa ở phía mặt sau của vận đơn. C không chuyển nhượng tiếp thì C cứ cầm vận đơn này đi lấy hàng. Kiểu này gọi là ký hậu Theo lệnh.

Ba là, B chỉ đóng dấu ký tên vào mặt sau và không ghi gì cả. Kiểu ký hậu này gọi là Ký hậu vô danh. Lúc này, C hay bất cứ người nào cầm được vận đơn đã ký hậu này đề có thể lấy được hàng và sở hữu lô hàng. Cho nên, kiểu ký hậu để trống này cũng rất nguy hiểm, trong trường hợp thất lạc chứng từ, thất lạc vận đơn. Và đây chính là vận đơn vô danh như đã trình bày ở phần trước.

02 kiểu ký hậu

Ký hậu miễn truy đòi:

Trong trường hợp C cầm vận đơn đã được B ký hậu mà không nhận được hàng hoặc hàng có vấn đề về số lượng/chất lượng, C yêu cầu B liên đới chịu trách nhiệm. Nếu B không muốn liên đới chịu trách nhiệm thì khi ký hậu, B ghi thêm câu “Without recourse endorsement”. Kiểu này thường thì C chịu rủi ro nên C thường không đồng ý. Hai bên nên thoả thuận rõ.

Ký hậu truy đòi:

Ngược lại với Ký hậu miễn truy đòi.

B ghi thêm câu: “With recourse endorsement”

Hình ảnh minh họa vận đơn theo lệnh

2.To order of shipper (Vận đơn theo lệnh của người gửi hàng)

Hàng sẽ được giao theo lệnh của người gửi hàng.

Ở mục"Consignee" trên vận đơn sẽ ghi "To order of shipper” hay chỉ ghi “To order".

Sau khi nhận được B/L gốc từ hãng tàu, shipper/người XK thực hiện việc ký hậu vào mặt sau của vận đơn, rồi gửi vận đơn này cho consignee/người NK nhận hàng. Nếu không có ký hậu của shipper, consignee không thể lấy được hàng.

Loại B/L này thường được sử dụng trong trường hợp thanh toán bằng T/T, khi đó ngân hàng hai bên sẽ không giúp khống chế bộ chứng từ. Bộ chứng từ (trong đó quan trọng nhất là vận đơn) sẽ được người XK gửi trực tiếp cho người NK. Giả sử người NK cam kết thanh toán sau khi tàu chạy/hoặc trước khi hàng đến/hoặc ngay khi hàng đến, thì người XK chỉ thả hàng ra khi đã nhận được tiền thanh toán của người NK. Một lý do khác khiến người XK thích và nên dùng vận đơn To order of shipper là vì phòng trường hợp xấu nhất, người NK không thanh toán tiền hàng/không muốn nhận hàng, người XK có thể bán lại lô hàng (bán trên chứng từ) cho một người khác mà không gặp rắc rối về vận đơn (vì lúc này vận đơn ghi giao hàng theo lệnh của người XK).

Người XK có thể thực hiện việc ký hậu trên vận đơn theo 03 cách và/hoặc 02 kiểu như sau:

03 cách ký hậu:

Một là, shipper A đóng dấu ký tên vào mặt sau và ghi dòng chữ “Deliver to B” = “Giao cho B” thì chỉ có consginee B mới lên hãng tàu nhận D/O lấy hàng được. Sau khi ký hậu như vậy thì vận đơn này trở thành vận đơn đích danh và B là người hưởng lợi cuối cùng, B không thể chuyển nhượng bằng cách ký hậu tiếp nữa. Kiểu này gọi là Ký hậu Đích danh.

Hai là, A đóng dấu ký tên vào mặt sau và ghi dòng chữ “Deliver to order of B - Giao hàng theo lệnh của B” thì B có thể lại tiếp tục được chuyển nhượng vận đơn cho người tiếp theo bẳng cách ký hậu thêm một lần nữa ở phía mặt sau của vận đơn. B không chuyển nhượng tiếp thì B cứ cầm vận đơn này đi lấy hàng. Kiểu này gọi là ký hậu Theo lệnh.

Ba là, A chỉ đóng dấu ký tên vào mặt sau và không ghi gì cả. Kiểu ký hậu này gọi là Ký hậu vô danh. Kiểu vận đơn này rất nguy hiểm trong trường hợp thất lạc chứng từ. Vì lúc này, ai cầm giữ được vận đơn đã ký hậu kiểu này sẽ là người lấy được hàng/sở hữu hàng.

02 kiểu ký hậu:

Ký hậu miễn truy đòi:

Trong trường hợp ký hậu theo lệnh, B dùng vận đơn đã được A ký hậu để bán/chuyển nhượng cho một bên C khác. Nếu A không muốn liên đới chịu trách nhiệm với những khiếu nại từ C vì những rủi ro như không nhận được hàng hoặc hàng có vấn đề về số lượng/chất lượng, thì A ghi thêm câu “Without recourse endorsement”. Kiểu này thường thì B chịu rủi ro nên B thường không đồng ý. Hai bên nên thoả thuận rõ.

Ký hậu truy đòi:

Ngược lại với Ký hậu miễn truy đòi.

A ghi thêm câu: “With recourse endorsement”

3.To order of a issuing bank (Theo lệnh của Ngân hàng Mở L/C):

- Ở mục"Consignee" trên vận đơn sẽ ghi "To order of [tên Ngân hàng Mở]"

- Loại B/L này dùng trong trường hợp thanh toán bằng L/C. Về bản chất, khi thanh toán bằng L/C, người sở hữu lô hàng thực sự cho đến khi người NK lấy được bộ chứng từ chính là ngân hàng Mở. Nếu người NK muốn lấy chứng từ từ ngân hàng này để lấy hàng thì họ phải thanh toán đủ tiền hàng cho Ngân hàng (trong trường hợp người NK chưa ký quỹ đủ 100%). Sau đó ngân hàng sẽ ký hậu lên mặt sau của vận đơn thì người NK mới lên hãng tàu nhận D/O lấy hàng được. Xét về lợi ích như vậy, ngân hàng Mở thường chủ động mở L/C yêu cầu vận đơn theo lệnh của mình.

- Đối với người XK, họ cũng thường đề nghị dùng B/L theo lệnh ngân hàng Mở, và khước từ dùng vận đơn đích danh người NK/theo lệnh người NK/hay là theo lệnh người NK có ký hậu để trống. Vì tất cả các loại vận đơn này, người NK đều có thể lấy hàng nếu có có trong tay vận đơn, trong khi người trả tiền cho người XK lại chính là ngân hàng Mở.

- Ngân hàng Mở có thể ký hậu theo 03 cách và 02 kiểu như sau:

03 cách ký hậu:

Một là, Ngân hàng Mở đóng dấu ký tên vào mặt sau và ghi dòng chữ “Deliver to B” thì chỉ có B (người NK) mới lên hãng tàu nhận D/O lấy hàng được. Sau khi ký hậu như vậy thì vận đơn này trở thành vận đơn đích danh và B là người hưởng lợi cuối cùng, B không thể chuyển nhượng bằng cách ký hậu tiếp nữa. Kiểu này gọi là Ký hậu Đích danh.

Hoặc, giả sử vì người NK không đủ tiền trả cho ngân hàng để lấy bộ chứng từ (hoặc người NK từ chối nhận hàng), ngân hàng Mở sẽ ghi “Deliver to myself”. Lúc này, ngân hàng sẽ là người đi lấy hàng và sở hữu lô hàng. Kiểu ký hậu này gọi là cũng là kí hậu đích danh.

Hai là, ngân hàng mở đóng dấy ký tên vào mặt sau, và ghi dòng chữ “Deliver to order of B - Giao hàng theo lệnh của B” thì B (người NK) có thể lại tiếp tục được chuyển nhượng vận đơn cho người tiếp theo bẳng cách ký hậu thêm một lần nữa ở phía mặt sau của vận đơn. B không chuyển nhượng tiếp thì B cứ cầm vận đơn này đi lấy hàng. Kiểu này gọi là ký hậu Theo lệnh.

Ba là, ngân hàng Mở chỉ đóng dấu ký tên vào mặt sau và không ghi gì cả. Kiểu ký hậu này gọi là Ký hậu vô danh. Lúc này, B hay bất cứ người nào cầm được vận đơn đã ký hậu này đề có thể lấy được hàng và sở hữu lô hàng. Cho nên, kiểu ký hậu để trống này cũng rất nguy hiểm, trong trường hợp ngân hàng Mở để thất lạc chứng từ, thất lạc vận đơn. Và đây chính là vận đơn vô danh như đã trình bày ở phần trước.

Một lý do khiến ngân hàng Mở muốn dùng kiểu vận đơn này là để phòng trường hợp B không thanh toán tiền hàng, hoặc không muốn lấy hàng nữa, ngân hàng Mở sẽ thực hiện việc bán lại lô hàng này cho một bên khác. Khi đó, việc ký hậu để trống như vậy sẽ giúp việc bán bộ chứng từ dễ dàng hơn. Kiểu vận đơn này, được ngân hàng Mở yêu cầu sử dụng phần nhiều là vì lý do như vậy.

02 kiểu kí hậu

Ký hậu miễn truy đòi

Trong trường hợp B (người NK) cầm vận đơn đã được ngân hàng ký hậu mà không nhận được hàng hoặc hàng có vấn đề về số lượng/chất lượng, B yêu cầu ngân hàng Mở liên đới chịu trách nhiệm. Nếu ngân hàng Mở không muốn liên đới chịu trách nhiệm thì khi ký hậu, ngân hàng Mở sẽ ghi thêm câu “Without recourse endorsement”. Kiểu ký hậu này, phần thiệt xét ra có đôi chút thuộc về người NK, tuy nhiên, đây là tập quán và là kiểu ký hậu phổ biến của ngân hàng mà người NK thường phải chấp nhận vô điều kiện, vì xét ra, ngân hàng Mở không phải là người chịu trách nhiệm của những rủi ro liên quan đến hàng hoá.

Ký hậu truy đòi:

Ngược lại với Ký hậu miễn truy đòi.

Ngân hàng ghi thêm câu: “With recourse endorsement”.

Loại kí hậu này thường ít được sử dụng. Học kế toán ngắn hạn

Trên đây là hai loại vận đơn theo lệnh của người gửi hàng và theo lệnh người nhận hàng, hy vọng bài viết của Xuất nhập khẩu Lê Ánh sẽ hữu ích với bạn!

Xuất nhập khẩu Lê Ánh – địa chỉ đào tạo xuất nhập khẩu thực tế số 1 Việt Nam. Chúng tôi đã tổ chức thành công các khóa học xuất nhập khẩu cho người chưa biết gì, khóa học nghiệp vụ xuất nhập khẩu thực tế và hỗ trợ việc làm cho hàng nghìn học viên trên cả nước, mang đến cơ hội làm việc trong ngành logistics và xuất nhập khẩu đến với đông đảo học viên của chúng tôi.