Doanh Nghiệp Ưu Tiên (AEO) Là Gì? Quyền Lợi và Điều Kiện Áp Dụng
Chế độ Doanh nghiệp ưu tiên AEO được xây dựng nhằm phân loại và tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp có mức độ tuân thủ pháp luật cao, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về hải quan.
Tại Việt Nam, AEO không chỉ là một cơ chế ưu tiên thủ tục mà còn là mô hình quản lý dựa trên niềm tin, dữ liệu và kiểm soát nội bộ. Việc hiểu đúng bản chất, quyền lợi và điều kiện áp dụng AEO giúp doanh nghiệp chủ động xây dựng hệ thống phù hợp và khai thác hiệu quả các lợi thế mà cơ chế này mang lại.
1. Doanh Nghiệp Ưu Tiên (AEO) Là Gì? Vai trò của trong chuỗi cung ứng
Doanh nghiệp ưu tiên AEO là doanh nghiệp đáp ứng đồng thời các tiêu chí về tuân thủ pháp luật, năng lực tài chính, hệ thống quản trị và kiểm soát nội bộ.
Mô hình AEO được xây dựng dựa trên Khung tiêu chuẩn SAFE của Tổ chức Hải quan Thế giới, trong đó nhấn mạnh quan hệ hợp tác giữa cơ quan hải quan và doanh nghiệp.
Cơ chế AEO chuyển trọng tâm quản lý từ kiểm tra tại cửa khẩu sang quản lý rủi ro và kiểm tra sau thông quan, cụ thể:
- Cơ quan hải quan đánh giá mức độ tin cậy của doanh nghiệp AEO thông qua hệ thống dữ liệu và hồ sơ tuân thủ.
- Doanh nghiệp AEO được ưu tiên thông quan trên cơ sở quản lý rủi ro.
- Việc kiểm tra chỉ thực hiện khi phát sinh dấu hiệu vi phạm hoặc yêu cầu quản lý chuyên ngành.
Đến nay, Việt Nam đang từng bước tham gia các cơ chế công nhận lẫn nhau về AEO trong khuôn khổ WCO và ASEAN, tạo tiền đề để doanh nghiệp được xem xét áp dụng chế độ thuận lợi hơn khi giao thương với các đối tác liên quan.
Khám phá chương trình đào tạo khai báo hải quan tại Lê Ánh, được thiết kế với kiến thức thực tiễn, cập nhật mới nhất về quy định hải quan. Đào tạo giúp học viên tối ưu hóa quy trình xuất nhập khẩu, nâng cao hiệu quả hoạt động. Tìm hiểu chi tiết tại đây: https://xuatnhapkhauleanh.edu.vn/khoa-hoc/khoa-hoc-khai-bao-hai-quan.html
2. Các quyền lợi khi được công nhận AEO
Theo Luật Hải quan và Thông tư 72/2015/TT-BTC, doanh nghiệp được công nhận AEO được hưởng các quyền lợi sau:
Ưu tiên kiểm tra hồ sơ và hàng hóa trong AEO
Doanh nghiệp AEO được áp dụng cơ chế quản lý rủi ro, trong đó:
- Phần lớn tờ khai được ưu tiên phân luồng xanh.
- Miễn kiểm tra hồ sơ và hàng hóa trong trường hợp không phát sinh rủi ro.
- Kiểm tra chỉ thực hiện khi có cảnh báo, yêu cầu quản lý chuyên ngành hoặc dấu hiệu vi phạm.
Thông quan bằng tờ khai chưa hoàn chỉnh theo AEO
Trong trường hợp chưa đủ chứng từ tại thời điểm đăng ký tờ khai, doanh nghiệp AEO được phép:
- Đăng ký tờ khai chưa hoàn chỉnh để thông quan hàng hóa.
- Bổ sung hồ sơ trong thời hạn theo quy định.
- Hạn chế chi phí lưu kho, lưu bãi và gián đoạn sản xuất.
Ưu tiên thứ tự xử lý thủ tục hải quan cho AEO
Khi phát sinh nhu cầu xử lý ngoài hệ thống, doanh nghiệp AEO được:
- Ưu tiên thứ tự tiếp nhận và xử lý hồ sơ.
- Bố trí cán bộ hải quan phụ trách hỗ trợ trực tiếp.
- Giảm thời gian chờ đợi trong các tình huống phát sinh.
Chế độ nộp thuế theo kỳ áp dụng cho AEO
Doanh nghiệp AEO được áp dụng cơ chế nộp thuế theo kỳ, cụ thể:
- Tổng hợp số thuế phát sinh trong tháng.
- Thời hạn nộp chậm nhất là ngày mùng 10 của tháng kế tiếp.
- Hỗ trợ doanh nghiệp chủ động quản lý dòng tiền và kế hoạch tài chính.
Giảm tần suất kiểm tra sau thông quan đối với AEO
Đối với doanh nghiệp AEO:
- Tần suất kiểm tra sau thông quan tại trụ sở được giảm đáng kể.
- Việc kiểm tra chỉ thực hiện khi có dấu hiệu vi phạm hoặc theo đánh giá rủi ro.
- Tăng cường giám sát thông qua dữ liệu và trao đổi thông tin định kỳ.
Gia tăng uy tín thương mại nhờ AEO
Việc được công nhận AEO giúp doanh nghiệp:
- Thể hiện mức độ tuân thủ cao trong hoạt động xuất nhập khẩu.
- Tạo lợi thế khi làm việc với đối tác nước ngoài và tổ chức tài chính.
- Nâng cao độ tin cậy trong chuỗi cung ứng.
3. Điều kiện để được công nhận AEO (cập nhật 2025)
Để được công nhận AEO, doanh nghiệp phải đáp ứng đầy đủ các nhóm điều kiện sau:
Tuân thủ pháp luật về hải quan và thuế
Trong thời hạn hai năm liên tục gần nhất, doanh nghiệp không vi phạm nghiêm trọng pháp luật về hải quan và thuế; không có hành vi buôn lậu, gian lận thuế; không nợ thuế quá hạn và không bị xử phạt vượt thẩm quyền của Chi cục trưởng Hải quan.
Điều kiện về kim ngạch xuất nhập khẩu
Mức kim ngạch bình quân trong hai năm liên tiếp gần nhất được áp dụng như sau:
- Doanh nghiệp xuất nhập khẩu thông thường: từ 100 triệu USD/năm
- Doanh nghiệp sản xuất hàng xuất khẩu: từ 40 triệu USD/năm
- Doanh nghiệp xuất khẩu nông sản, thủy sản, dệt may, da giày: từ 30 triệu USD/năm
- Đại lý làm thủ tục hải quan: tối thiểu 20.000 tờ khai/năm
Một số trường hợp đặc thù như doanh nghiệp công nghệ cao có thể được xem xét linh hoạt theo quy định.
Thực hiện thủ tục hải quan và thuế điện tử
Doanh nghiệp phải thực hiện đầy đủ thủ tục hải quan điện tử, thuế điện tử và có hệ thống phần mềm quản lý hoạt động xuất nhập khẩu đáp ứng yêu cầu kết nối, cung cấp dữ liệu phục vụ công tác quản lý của cơ quan hải quan.
Thanh toán qua ngân hàng
Toàn bộ giao dịch thanh toán tiền hàng xuất khẩu, nhập khẩu phải thực hiện qua ngân hàng theo quy định, đảm bảo tính minh bạch và khả năng truy xuất dòng tiền.
Hệ thống kế toán và kiểm soát nội bộ
Doanh nghiệp phải áp dụng chế độ kế toán theo quy định của Bộ Tài chính, có báo cáo tài chính được kiểm toán độc lập hàng năm và xây dựng được hệ thống kiểm soát nội bộ đối với hoạt động xuất nhập khẩu.
>>>>> Xem thêm:
- C/O Form B Là Gì? Hướng Dẫn Chi Tiết Từ A–Z
- Hiểu Sai Về Hiệp Định Thương Mại Tự Do Khi Xin C/O
- AWSC Là Gì? Tìm Hiểu Chương Trình Tự Chứng Nhận Xuất Xứ ASEAN
- Sai Lầm Thường Gặp Khi Lập Bộ Hồ Sơ Xin C/O Và Cách Xử Lý
- Đào Tạo Chứng Nhận Xuất Xứ Hàng Hóa (C/O) Cho Doanh Nghiệp
4. Hồ sơ và quy trình xét duyệt doanh nghiệp ưu tiên AEO
Quy trình xét duyệt Doanh nghiệp ưu tiên AEO được thực hiện theo trình tự nhiều bước, bao gồm thẩm định hồ sơ và thẩm định thực tế tại doanh nghiệp. Thời gian xét duyệt thường kéo dài từ 03 đến 06 tháng, tùy quy mô và mức độ hoàn thiện của hệ thống doanh nghiệp.
Bước 1. Chuẩn bị hồ sơ đề nghị công nhận AEO
Doanh nghiệp tự rà soát điều kiện và chuẩn bị đầy đủ hồ sơ theo quy định, bao gồm:
- Văn bản đề nghị công nhận Doanh nghiệp ưu tiên AEO theo mẫu ban hành.
- Báo cáo số liệu xuất nhập khẩu trong hai năm gần nhất.
- Báo cáo chấp hành pháp luật về hải quan, thuế và kế toán.
- Báo cáo tài chính đã được kiểm toán độc lập trong hai năm gần nhất.
- Bản mô tả hệ thống kiểm soát nội bộ AEO, bao gồm quy trình xuất nhập khẩu, quản lý kho bãi, kiểm soát an ninh và hệ thống công nghệ thông tin.
Việc chuẩn bị hồ sơ cần đảm bảo số liệu thống nhất tuyệt đối với dữ liệu trên hệ thống của cơ quan hải quan và cơ quan thuế.
Bước 2. Nộp hồ sơ và tiếp nhận xét duyệt AEO
Sau khi hoàn thiện, doanh nghiệp nộp hồ sơ đề nghị công nhận AEO đến Tổng cục Hải quan, hiện nay có thể thực hiện thông qua Hệ thống dịch vụ công trực tuyến.
Cơ quan hải quan thực hiện:
- Kiểm tra tính đầy đủ, hợp lệ của hồ sơ.
- Thông báo yêu cầu bổ sung, làm rõ (nếu có).
- Chính thức đưa doanh nghiệp vào diện xét duyệt AEO.
Bước 3. Thẩm định hồ sơ và dữ liệu tuân thủ AEO
Tổng cục Hải quan tiến hành thẩm định trên hệ thống, bao gồm:
- Đối chiếu số liệu tờ khai hải quan, kim ngạch xuất nhập khẩu.
- Kiểm tra tình trạng chấp hành nghĩa vụ thuế.
- Tra soát lịch sử vi phạm pháp luật (nếu có).
- Đánh giá mức độ tuân thủ và rủi ro tổng thể của doanh nghiệp AEO.
Giai đoạn này nhằm xác định tính trung thực và nhất quán của hồ sơ trước khi tiến hành thẩm định thực tế.
Bước 4. Thẩm định thực tế tại doanh nghiệp AEO
Đoàn thẩm định của Tổng cục Hải quan làm việc trực tiếp tại trụ sở doanh nghiệp để:
- Kiểm tra sổ sách kế toán và hệ thống phần mềm quản lý xuất nhập khẩu.
- Đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ AEO, bao gồm phân quyền, kiểm tra chéo, lưu trữ hồ sơ.
- Kiểm tra điều kiện an ninh chuỗi cung ứng, kho bãi, camera giám sát, kiểm soát ra vào.
- Phỏng vấn nhân sự chủ chốt nhằm đánh giá nhận thức và năng lực tuân thủ.
Kết quả thẩm định thực tế là căn cứ quan trọng để quyết định việc công nhận AEO.
Bước 5. Ra quyết định công nhận Doanh nghiệp ưu tiên AEO
Trên cơ sở kết quả thẩm định hồ sơ và thực tế:
- Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan ban hành quyết định công nhận Doanh nghiệp ưu tiên AEO.
- Thời hạn hiệu lực của quyết định là 03 năm.
- Việc gia hạn được thực hiện dựa trên đánh giá duy trì điều kiện AEO và mức độ tuân thủ của doanh nghiệp trong thời gian hoạt động.
5. Trách nhiệm duy trì sau khi được công nhận doanh nghiệp ưu tiên AEO
Sau khi được công nhận, doanh nghiệp AEO phải:
- Báo cáo duy trì điều kiện AEO hằng năm theo mẫu quy định.
- Thông báo kịp thời các thay đổi về pháp lý, tổ chức, hệ thống kế toán.
- Chủ động phát hiện và khắc phục sai sót trong quá trình khai báo.
Cơ quan hải quan giám sát doanh nghiệp AEO thông qua quản lý rủi ro và dữ liệu. Trường hợp doanh nghiệp không còn đáp ứng điều kiện, quyết định công nhận AEO có thể bị đình chỉ hoặc thu hồi.
Kết bài
Cơ chế Doanh nghiệp ưu tiên AEO là một công cụ quản lý hiện đại, góp phần tạo thuận lợi thương mại trên cơ sở tuân thủ pháp luật và quản trị rủi ro. Đối với các doanh nghiệp xuất nhập khẩu có quy mô lớn, việc đáp ứng điều kiện AEO không chỉ mang lại lợi ích về thủ tục và tài chính, mà còn giúp nâng cao chất lượng quản trị nội bộ và tính minh bạch trong hoạt động.
Doanh nghiệp nên tiếp cận AEO với tư duy tuân thủ thực chất, từng bước hoàn thiện hệ thống quản lý xuất nhập khẩu và kiểm soát nội bộ. Đây là nền tảng quan trọng để doanh nghiệp phát triển bền vững và tham gia hiệu quả vào chuỗi cung ứng khu vực và quốc tế.
Xuất nhập khẩu Lê Ánh không chỉ là đơn vị đào tạo khóa học xuất nhập khẩu thực tế cho người mới bắt đầu, trung tâm tập trung đào tạo chuyên sâu giúp học viên nâng cao chuyên môn ở từng vị trí công việc cụ thể thông qua các khóa học chuyên sâu như:
+ Khóa Học Báo cáo Quyết toán Hải quan
+ Khóa học Chứng nhận Xuất xứ Hàng hóa (Khóa học C/O)
+ Khóa học Mua hàng Thực chiến
+ Khóa Học Sale Xuất khẩu- Nghệ thuật Bán hàng Quốc tế
+ Khóa học Chứng từ Xuất nhập khẩu & Logistics
+ Khóa học Khởi nghiệp Kinh doanh Xuất nhập khẩu
+ Khóa Học Ôn thi Chứng chỉ CDCS
+ Khóa học Xuất nhập khẩu Thực tế dành cho Doanh nghiệp (Inhouse)
Hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn chi tiết, hotline: 0904.84.8855
Ngoài các khóa học xuất nhập khẩu - logistics chất lượng thì trung tâm Lê Ánh còn cung cấp các khóa học kế toán online - offline, khóa học hành chính nhân sự tại Hà Nội, TPHCM và học online chuyên nghiệp chất lượng tốt nhất hiện nay.
Thực hiện bởi: XUẤT NHẬP KHẨU LÊ ÁNH - TRUNG TÂM ĐÀO TẠO XUẤT NHẬP KHẨU THỰC TẾ SỐ 1 VIỆT NAM
Từ khóa: doanh nghiệp ưu tiên; doanh nghiệp ưu tiên là gì; danh sách doanh nghiệp ưu tiên hải quan 2024; doanh nghiệp ưu tiên aeo; doanh nghiệp ưu tiên tiếng anh là gì; các doanh nghiệp ưu tiên ở việt nam; danh sách doanh nghiệp ưu tiên hải quan 2025; doanh nghiệp ưu tiên trong lĩnh vực hải quan
