Thuế Bảo Vệ Môi Trường Là Gì? Cách Tính Thuế Chính Xác

Thuế bảo vệ môi trường là gì? Đây là một loại thuế gián thu, thu vào các sản phẩm, hàng hóa khi sản xuất hoặc nhập khẩu gây tác động xấu đến môi trường. Đây là một khoản chi phí bắt buộc, được cộng vào giá bán và người tiêu dùng cuối cùng là người chịu.

• Đối với doanh nghiệp xuất nhập khẩu (XNK), việc hiểu sai hoặc kê khai thiếu thuế BVMT cho hàng nhập khẩu (như túi nilon, dầu nhờn) có thể dẫn đến truy thu và phạt chậm nộp hàng trăm triệu đồng.

→ Bài viết này, Xuất nhập khẩu Lê Ánh sẽ phân tích rõ bản chất, 8 nhóm đối tượng chịu thuế, và quan trọng nhất là cách tính và quy trình kê khai chính xác trên tờ khai Hải quan VNACCS.

1. Tại sao Doanh nghiệp XNK phải Quan tâm đến Thuế bảo vệ môi trường?

Nhiều doanh nghiệp chỉ tập trung vào Thuế Nhập Khẩu và VAT mà vô tình "bỏ quên" Thuế BVMT, cho đến khi bị kiểm tra sau thông quan (KTSTQ). Đây là một sai lầm nghiêm trọng vì 4 lý do thực tế sau:

• Không phải là thuế nhỏ: Đừng nhầm lẫn! Với các mặt hàng đặc thù, đây là một khoản chi phí khổng lồ. Ví dụ, mức thuế BVMT cho túi nilon là 50.000 VNĐ/kg. Thử tưởng tượng bạn nhập 10 tấn túi nilon, tiền thuế BVMT đã là 500 triệu đồng, có thể còn cao hơn cả tiền hàng.

• Rủi ro Truy thu và Phạt chậm nộp: Đây là "nỗi đau" lớn nhất. Khi Hải quan thực hiện KTSTQ (trong 5 năm sau thông quan), nếu phát hiện doanh nghiệp khai sai hoặc thiếu thuế BVMT, toàn bộ các lô hàng trong 5 năm sẽ bị truy thu. Cộng thêm tiền phạt chậm nộp 0.03%/ngày, số tiền có thể lên đến hàng tỷ đồng, gây cú sốc tài chính cho doanh nghiệp.

• Sai sót trên Tờ khai (VNACCS): Kê khai thiếu sắc thuế BVMT là hành vi vi phạm pháp luật Hải quan. Khi bị phát hiện, lô hàng sẽ bị điều chỉnh, yêu cầu sửa đổi bổ sung, thậm chí bị phân luồng Đỏ để kiểm tra thực tế, gây ách tắc hàng hóa, chậm tiến độ và phát sinh chi phí lưu kho, lưu bãi.

• Không được khấu trừ như VAT: Đây là điểm mấu chốt về tài chính. Thuế BVMT không phải là thuế được khấu trừ đầu vào. Toàn bộ số tiền thuế BVMT đã nộp sẽ được hạch toán trực tiếp vào chi phí giá vốn hàng nhập khẩu. Tính sai là mất tiền thật, trực tiếp ăn vào lợi nhuận của doanh nghiệp.

>> Tham khảo: Khóa học xuất nhập khẩu thực tế

2. Thuế Bảo Vệ Môi Trường Là Gì? (Bản chất và Pháp lý)

Để tránh sai sót, chúng ta phải hiểu đúng bản chất của sắc thuế này.

2.1. Định nghĩa và Bản chất

√ Thuế bảo vệ môi trường là loại thuế gián thu (Indirect Tax): Tương tự như VAT, người nộp thuế (doanh nghiệp) không phải là người chịu thuế cuối cùng. Doanh nghiệp nộp cho nhà nước, sau đó cộng vào giá bán sản phẩm.

√ Thu vào hàng hóa: Thuế BVMT chỉ thu vào sản phẩm, hàng hóa (ở 8 nhóm đối tượng), không thu vào dịch vụ.

√ Mục đích: Hạn chế việc sản xuất và tiêu dùng các sản phẩm gây ô nhiễm, đồng thời tạo nguồn thu cho nhà nước để hỗ trợ các hoạt động bảo vệ môi trường.

2.2. Văn bản pháp lý chính

- Khi làm việc với Hải quan, mọi thứ phải dựa trên văn bản pháp luật. Các văn bản chính điều chỉnh Thuế bảo vệ môi trường bao gồm:

+ Luật Thuế Bảo vệ môi trường (Số 57/2010/QH12): Văn bản gốc, quy định về đối tượng, căn cứ tính thuế.

+ Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH): Đây là văn bản quan trọng nhất, quy định biểu thuế (mức thuế tuyệt đối) cho từng mặt hàng. Văn bản này thường được cập nhật (ví dụ: Nghị quyết 579/2018/UBTVQH14, Nghị quyết 30/2022/UBTVQH15...).

+ Nghị định 152/2020/NĐ-CP: Quy định chi tiết một số điều của Luật.

+ Thông tư 74/2022/TT-BTC: Hướng dẫn chi tiết về thủ tục, kê khai.

>> Bạn có thể xem thêm bài viết: Hs code là gì? Cách tra mã HS code chính xác nhất

3. 8 Nhóm Đối Tượng Chịu Thuế Bảo Vệ Môi Trường

- Theo Luật, có 8 nhóm hàng hóa phải chịu thuế BVMT. Người làm XNK phải "thuộc lòng" danh sách này để nhận diện rủi ro ngay từ khâu đàm phán hợp đồng.

• Xăng, dầu, mỡ nhờn (bao gồm xăng, nhiên liệu bay, dầu diesel, dầu hỏa, dầu mazut, dầu nhờn, mỡ nhờn).
• Than đá (than nâu, than an-tra-xít, than mỡ, than đá khác).
• Dung dịch Hydro-chloro-fluoro-carbon (HCFC).
• Túi nilon (polyethylene) - Đây là nhóm "siêu nhạy cảm" và rủi ro cao nhất.
• Thuốc trừ sâu thuộc nhóm hạn chế sử dụng.
• Thuốc diệt cỏ thuộc nhóm hạn chế sử dụng.
• Thuốc bảo quản lâm sản thuộc nhóm hạn chế sử dụng.
• Thuốc khử trùng kho thuộc nhóm hạn chế sử dụng.

Trong 8 nhóm này, doanh nghiệp XNK thông thường hay "dính bẫy" nhất ở nhóm 1, 3, và đặc biệt là nhóm 4.

3.1. "Bẫy" Nhầm Lẫn Thường Gặp Khi Nhập Khẩu

√ Kinh nghiệm thực tế cho thấy sai sót thường xảy ra ở 2 trường hợp sau:

• Trường hợp 1: "Túi nilon" (3923) vs. "Bao bì đóng gói" (3920, 3921...)

- Doanh nghiệp nhập khẩu "bao bì phức hợp" (ghép từ nhiều lớp màng nhựa, màng nhôm, có in ấn) để đóng gói thực phẩm, mỹ phẩm. Kế toán hoặc dịch vụ khai báo áp mã HS 3920 (màng nhựa dạng tấm, phiến) hoặc 3921 (tấm, phiến nhựa xốp) để né thuế BVMT.

- Rủi ro: Khi Hải quan kiểm tra (hoặc KTSTQ), họ sẽ xem xét bản chất thực tế. Nếu hàng hóa là "túi nhựa xốp, mỏng, dẻo, được làm từ màng nhựa đơn PE" (túi shopping, túi đựng rác...), nó sẽ bị áp lại mã HS thuộc nhóm 3923.21.

- Giải pháp (Cách phân biệt):

+ Thuế BVMT (50.000 VNĐ/kg) chỉ áp dụng cho "túi nilon" được định danh rõ trong luật, tương ứng với mã HS 3923.21.xx.

+ Nếu bạn nhập khẩu các loại bao bì kỹ thuật, màng phức hợp (ví dụ: màng PET/AL/PE), màng in ấn dạng cuộn, bao bì được tạo hình phức tạp (ví dụ: túi zipper, túi đứng đáy)... thì chúng thường thuộc các mã HS khác (3920, 3921, 3923.90...) và không phải là đối tượng chịu thuế BVMT.

- Chìa khóa: Phải chuẩn bị tài liệu kỹ thuật (technical specification), hình ảnh, mẫu hàng thực tế để chứng minh với Hải quan rằng hàng của bạn không phải là "túi nilon" theo định nghĩa của Luật Thuế BVMT.

• Trường hợp 2: "Dầu mỡ nhờn" (Chương 27, 34) đi kèm máy móc

- Doanh nghiệp nhập khẩu máy móc, thiết bị (ví dụ: máy xúc, động cơ, hộp số) đã có chứa dầu/mỡ nhờn bên trong để vận hành. Kế toán chỉ khai mã HS của máy móc (Chương 84, 85) và bỏ qua hoàn toàn phần dầu mỡ đi kèm.

- Rủi ro: Hải quan có quyền "bóc tách". Họ sẽ yêu cầu giám định, hoặc dựa vào tài liệu kỹ thuật của máy, để xác định dung tích/trọng lượng dầu nhờn đi kèm. Sau đó, họ sẽ truy thu thuế BVMT cho toàn bộ lượng dầu mỡ này (theo mức thuế tại Chương 27, 34).

- Giải pháp (Cách phân biệt):

+ Chủ động làm việc với nhà cung cấp. Yêu cầu họ cung cấp Bảng kê (Packing List) chi tiết, tách rõ: "Máy X (Model Y): 1 bộ, Trọng lượng 1000kg" và "Dầu nhờn (Model Z) đi kèm: 50 lít".

+ Khi mở tờ khai, ngoài dòng hàng cho máy móc chính, bạn phải khai thêm một dòng hàng cho "Dầu nhờn", áp mã HS và thuế BVMT (2.000 VNĐ/lít) tương ứng. Làm đúng ngay từ đầu sẽ an toàn hơn rất nhiều.

4. Cách Tính Thuế Bảo Vệ Môi Trường Chính Xác 

Một trong những nhầm lẫn lớn nhất là cố gắng tính thuế BVMT theo tỷ lệ %. Thuế BVMT là thuế tuyệt đối.

4.1. Công thức tính thuế bảo vệ môi trường

Công thức cực kỳ đơn giản, không nhân với trị giá hay tỷ lệ %:

Thuế BVMT phải nộp = Số lượng hàng hóa tính thuế x Mức thuế tuyệt đối trên 1 đơn vị

4.2. Giải thích các thành phần (Dưới góc nhìn Nhập Khẩu)

- "Số lượng hàng hóa tính thuế":

• Đối với hàng sản xuất nội địa: là số lượng hàng hóa bán ra.
• Đối với hàng nhập khẩu: Là số lượng hàng hóa nhập khẩu được ghi nhận trên tờ khai Hải quan. Đơn vị tính (lít, kg, chiếc...) phải quy đổi về đơn vị theo biểu thuế.

- "Mức thuế tuyệt đối":

• Đây là một con số cố định (bằng VNĐ) trên một đơn vị hàng (lít, kg...).
• Mức thuế này do Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định và thay đổi theo từng thời kỳ (cần cập nhật Nghị quyết mới nhất).

4.3. Bảng Tra Cứu Mức Thuế BVMT 2025 (Một số mặt hàng chính)

Dưới đây là mức thuế tuyệt đối cho các mặt hàng XNK phổ biến (Mức thuế xăng dầu có thể được điều chỉnh, các mặt hàng khác thường ổn định):

 Ví dụ: Doanh nghiệp A nhập khẩu 2.000 kg túi nilon (thuộc mã HS 3923.21.90).

Tiền thuế BVMT phải nộp = 2.000 kg x 50.000 VNĐ/kg = 100.000.000 VNĐ.

>> Xem thêm: Cách tính thuế xuất nhập khẩu

5. Quy Trình Kê Khai Thuế BVMT cho Hàng Nhập Khẩu

Vậy, khi nhập khẩu, chúng ta phải kê khai loại thuế này ở đâu, khi nào?

5.1. Người nộp thuế bảo vệ môi trường là ai?

- Là Doanh nghiệp, cá nhân đứng tên trên tờ khai nhập khẩu (Importer of Record).

- Nếu bạn làm dịch vụ (Forwarder, Broker), bạn không phải là người nộp thuế, nhưng bạn phải tư vấn cho chủ hàng (Importer) để họ kê khai đúng.

5.2. Thời điểm kê khai và nộp thuế?

√ Thời điểm kê khai: Khai cùng lúc với việc mở tờ khai Hải quan trên hệ thống VNACCS. Khi bạn nhập một mã HS (ví dụ: 3923.21.90) thuộc đối tượng chịu thuế BVMT, hệ thống sẽ tự động hiển thị mục để bạn nhập "Số lượng tính thuế BVMT" (ví dụ: 2.000 kg).

√ Thời điểm nộp thuế: Phải nộp thuế BVMT trước khi thông quan hoặc giải phóng hàng. Quy trình nộp chung với Thuế Nhập Khẩu và VAT. Tờ khai chỉ được thông quan khi tất cả các sắc thuế đã được xác nhận nộp đủ.

5.3. Các trường hợp không chịu thuế / Hoàn thuế

Luật cũng quy định các trường hợp đặc thù của XNK không phải chịu thuế BVMT:

• Hàng tạm nhập - tái xuất (ví dụ: hàng dự hội chợ, triển lãm, hàng sửa chữa).
• Hàng nhập khẩu để gia công cho nước ngoài (sau đó xuất khẩu toàn bộ sản phẩm).
• Hàng hóa quá cảnh, mượn đường qua lãnh thổ Việt Nam.
• Hàng nhập khẩu đã nộp thuế BVMT nhưng phải tái xuất (trả lại chủ hàng, sai quy cách...) sẽ được xem xét hoàn lại số thuế BVMT đã nộp.

6. Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ) về Thuế BVMT cho Hàng Nhập Khẩu

- Hỏi: Nhập hàng phi mậu dịch (quà biếu, hàng mẫu) có chịu thuế BVMT không?

Đáp: Có. Nếu hàng mẫu, quà biếu đó thuộc 8 nhóm đối tượng chịu thuế (ví dụ: 1 can dầu nhờn 5 lít làm mẫu) thì vẫn phải kê khai và nộp thuế BVMT bình thường.

- Hỏi: Thuế BVMT có được khấu trừ như VAT không?

Đáp: Không. Đây là câu hỏi sai lầm phổ biến nhất. Thuế BVMT không được khấu trừ. Doanh nghiệp nhập khẩu sẽ hạch toán toàn bộ số thuế này vào chi phí giá vốn của lô hàng, làm tăng giá trị hàng tồn kho.

- Hỏi: Tôi nhập "hạt nhựa PE" về Việt Nam để sản xuất túi nilon thì ai nộp thuế?

Đáp: Bạn (người nhập hạt nhựa PE) không nộp thuế BVMT khi nhập khẩu, vì "hạt nhựa" không nằm trong 8 nhóm đối tượng. Thuế BVMT sẽ được tính khi bạn sản xuất và bán ra thành phẩm là "túi nilon" tại thị trường nội địa.

- Hỏi: Thuế BVMT có tính vào trị giá tính Thuế Nhập Khẩu không?

Đáp: Không. Thuế BVMT là một sắc thuế độc lập, được tính sau Thuế Nhập Khẩu (và Thuế TTĐB, nếu có). Thứ tự tính thuế trên tờ khai nhập khẩu thường là: Thuế NK -> Thuế TTĐB -> Thuế BVMT -> Thuế VAT.

Thuế Bảo vệ Môi trường là một sắc thuế quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến giá vốn hàng nhập khẩu và rủi ro pháp lý của doanh nghiệp XNK. Nó đòi hỏi sự chính xác tuyệt đối ngay từ khâu khai báo.

Hy vọng bài viết trên đây xuất nhập khẩu Lê Ánh đã giúp bạn biết rõ hơn về thuế bào vệ môi trường và ứng dụng hiệu quả vào trong công việc.

Xuất nhập khẩu Lê Ánh không chỉ là đơn vị đào tạo khóa học xuất nhập khẩu thực tế cho người mới bắt đầu, trung tâm tập trung đào tạo chuyên sâu giúp học viên nâng cao chuyên môn ở từng vị trí công việc cụ thể thông qua các khóa học chuyên sâu như: 

+ Khóa học Khai báo Hải quan

+ Khóa Học Báo cáo Quyết toán Hải quan

+ Khóa học Chứng nhận Xuất xứ Hàng hóa (Khóa học C/O)

+ Khóa học Thanh toán Quốc tế

+ Khóa học Mua hàng Thực chiến

+ Khóa Học Sale Xuất khẩu- Nghệ thuật Bán hàng Quốc tế

+ Khóa học Chứng từ Xuất nhập khẩu & Logistics

+ Khóa học Khởi nghiệp Kinh doanh Xuất nhập khẩu

+ Khóa học Tra mã HS

+ Khóa học Sale Logistics

+ Khóa Học Ôn thi Chứng chỉ CDCS

+ Khóa học Xuất nhập khẩu Thực tế dành cho Doanh nghiệp (Inhouse)

Hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn chi tiết về các khóa học xuất nhập khẩu ở TPHCM, Hà Nội và học online: 0904.84.8855

Ngoài các khóa học xuất nhập khẩu - logistics chất lượng thì trung tâm Lê Ánh còn cung cấp các khóa học kế toán online - offline, khóa học hành chính nhân sự tại Hà Nội, TPHCM và học online chuyên nghiệp chất lượng tốt nhất hiện nay.

Thực hiện bởi: XUẤT NHẬP KHẨU LÊ ÁNH - TRUNG TÂM ĐÀO TẠO XUẤT NHẬP KHẨU THỰC TẾ SỐ 1 VIỆT NAM